Geschreven voor de facebookgroep Ootmarsum: Vroeger en nu.
Het gedicht van Dries van Agt over de les van zijn leven in het Educatorium in de ‘veste’ Ootmarsum
Het handschrift is sierlijk en de woorden zijn welgekozen. Het bezoek aan het Educatorium in Ootmarsum in combinatie met een les in de Latijnse school in de tijdsgeest van rond 1860 moet op Dries van Agt een grote indruk hebben gemaakt. Want anders was hij niet de volgende dag speciaal teruggekomen om een gedicht dat hij naar aanleiding daarvan had gemaakt in het gastenboek te schrijven.
Het Educatorium heeft daarmee een heel bijzondere herinnering aan en erfstuk van de deze week overleden oud-premier en staatsman.Marietje Bodde-Rikhof en Hendrik Wiggers weten meteen waar het gastenboek uit 2001 zich moet bevinden. Want dat was het jaar dat Dries van Agt met zijn vrouw Eugenie het Educatorium bezochten. Samen met zijn kinderen en kleinkinderen; een gezelschap van in totaal 14 personen. De familie verbleef het eerste weekeinde van februari in 2001 in hotel De Holtweijde in Lattrop. Dries van Agt vierde hiermee – op 2 februari – zijn 70ste verjaardag.
Belevenis
Marietje en Hendrik gaan op zoek in het depot van het Educatorium in de opslagloods van Kees Tel. En jawel, daar liggen het gastenboek én de agenda waarin het bezoek staat aangekondigd: zaterdag 3 februari 2001 om 11.00 uur. Ook de naam van de leraar staat erbij: Jan van Benthem. En wie ooit een les van Jan van Benthem heeft meegemaakt die weet wat voor een bijzondere belevenis dat voor de familie Van Agt moet zijn geweest. Om nooit meer te vergeten. En dat heeft de markante en kleurrijke oud-politicus ongetwijfeld geïnspireerd om ’s avonds in zijn hotel het gedicht te maken met als titel: Naar de Latijnse School in Ootmarsum. Hij prijst daarin de ‘historische veste Ootmarsum’ en het Educatorium.
Uitgelaten
Marietje Bodde (78), één van drijvende krachten achter het Educatorium, weet zich het bezoek van Van Agt nog goed te herinneren, als de dag van gisteren. ,,Ik weet nog wat Eugenie aan had”, lacht ze om duidelijk te maken dat haar geen detail is ontgaan. ,,Het was een mooi gezelschap van hele lieve en voorkomende mensen. Ze waren vrolijk en zeer geïnteresseerd met alle waardering en respect.” Bij de les van Jan van Benthem was Marietje niet, maar ook buiten het klaslokaal hoorde ze heel goed wat er zich binnen afspeelde. ,,Lachen, gieren en brullen. Jan was als altijd op dreef. Toen ze weer naar buiten kwamen, waren ze amper bekomen. Ze waren helemaal uitgelaten.”
Verrassing
Tot grote verrassing van Marietje Bodde kwam Dries van Agt de andere dag weer naar het Educatorium. ,,Hij vertelde dat hij een gedicht had gemaakt over de Latijnse School en hij vroeg of hij dat in het gastenboek mocht schrijven. Natuurlijk mocht hij dat. Ik zie hem nog zitten schrijven aan de tafel in het kantoortje. Toen hij klaar was, bedankte hij nogmaals voor het ‘onvergetelijke’ bezoek van een dag eerder en hij wenste ons alle succes met het Educatorium.”
Melodische Latijn
In het gedicht verhaalt Dries van Agt over het ‘vele schoons’ binnen de ‘veste’ Ootmarsum waartoe ook het Educatorium behoort: ‘het is u tot glorie’. Het brengt hem bij zijn eigen middelbare schooltijd op het gymnasium in Eindhoven. Hij smulde van het ‘melodische Latijn en van de ‘mythologische verhalen’. Voor Van Agt was het ‘waardevol om Gymnasiast te zijn’. En: ‘De leraar droeg geen toga meer, goed gedrag was er een zaak van eer’.Het bestuur van het Educatorium was destijds maar wat blij met het gedicht van Dries van Agt. Niet veel later werd er een kopie van gemaakt dat een permanente plek kreeg in de grote zaal. Marietje Bodde: ,,Het lag onder een glasplaat en de bezoekers vonden het heel mooi om te lezen”.
Persoonlijke brief
Fien van Benthem-Groeneveld weet nog alles van het bezoek van Dries van Agt aan het Educatorium en dat haar echtgenoot Jan de les in de Latijnse School verzorgde. ,,Natuurlijk weet ik dat nog”, reageert ze. ,,De kinderen van Van Agt hadden dit allemaal georganiseerd. Jan heeft vooraf nog met hen contact gehad en verteld dat hij er wel een ‘geinige’ les van ging maken. Maar dat was geen probleem: ‘Pa vindt alles goed’. En dat bleek dus ook. Want het bleef niet bij het gedicht in het gastenboek alleen. Fien: ,,Een week later kreeg Jan een persoonlijke handgeschreven brief van Van Agt thuis gestuurd. Daarin verhaalde hij over zijn ervaring met de Latijnse leraar in het Educatorium. Jan was daar eigenlijk best wel trots op. Hij heeft de brief altijd bewaard. Maar bij het opruimen is die een keer verdwenen, helaas. Maar de herinnering is voor mij ook goed en dierbaar.”
Ties van Kerkhoff
Het bezoek aan Ootmarsum en het Educatorium bleef Dries van Agt nog lang heugen. Hij had het er vaak over als hij en Ties van Kerkhoff (94) elkaar later nog wel eens troffen. Ootmarsummer Van Kerkhoff en Van Agt waren begin jaren 50 studiegenoten aan de Radboud Universiteit in Nijmegen; beiden studeerden er rechten. Als er een bijeenkomst was van hun dispuut spraken ze elkaar altijd. In het jaarboek 2014 schrijft Ties van Kerkhof over het enthousiasme dat het bezoek aan het Educatorium bij ‘mijn studievriend’ Van Agt had losgemaakt. ,,Als er weer eens een reünie was en ook op zijn 80ste verjaardag repte hij altijd over deze prettige herinnering”.
Waardevol
Na de verbouwing en herinrichting in 2012 was het gedicht van Dries van Agt plotseling verdwenen. Waar het gebleven is? Marietje en Hendrik kijken elkaar aan: ,,Géén idee. Het was weliswaar een kopie, maar toch”. Dus op naar het depot. In het gastenboek van 2004 blijkt er een kopie van het gedicht voorin geplakt. Maar dan volgt de vondst van de originele tekst, geschreven in het gastenboek van 3 februari 2001. Voor het museum waardevol en voor bezoekers zeer interessant. Marietje en Hendrik knikken: ,,Dit is een mooi moment om het gedicht weer tentoon te gaan stellen. Wij gaan hiermee aan de slag.”
Hand in hand
Dries van Agt is maandag 5 februari overleden, drie dagen na zijn 93ste verjaardag. Hij stierf samen en hand in hand met zijn vrouw Eugenie op een zelfgekozen moment. Het echtpaar is begraven vanuit de Cenakelkerk in Heilig Landstichting. Dries van Agt en zijn vrouw bezochten tot op hoge leeftijd trouw vieringen in deze kerk. Ze zijn begraven op het aanpalende kerkhof. Marietje Bodde zal hen nooit vergeten. ,,Het is toch wel bijzonder dat het Educatorium zijn mooie gedicht nog heeft.
De tekst van het gedicht:
aar de Latijnse School in Ootmarsum
Ootmarsum, stad van historie.
Gij bergt veel schoons binnen uw veste.
Ook het onderwijsmuseum is U tot glorie,
naar U komen reizigers uit vele gewesten.
Bijna 60 jaar geleden,
ging ik zelf naar de Latijnse School.
Het leergezag was nog onomstreden.
De redenaar Cicero was ons idiool.
Geploeterd heb ik met vertalen,
en toch gesmuld van het melodische Latijn,
en ook van de mythologische verhalen.
Het was waardevol gymnasiast te zijn.
De leraar droeg geen toga meer,
buiten gebruik was ook de plak.
Goed gedrag was er een zaak van eer,
maar soms kreeg je strafwerk op je dak.
Aap, noot, zeef, zo leerden we spellen,
het was de opstap naar Latijnse educatie.
Het museum toont alle toeters en bellen,
van het eertijds onderricht aan de jeugd der natie.
Dries van Agt, 3 februari 2001.
(Foto-)Bronnen: De Twentsche Courant Tubantia; Robin Hilberink; Fien van Benthem-Groeneveld; Marietje Bodde-Rikhof; Hendrik Wiggers; Educatorium Ootmarsum; Alphons Weierink.